حسام آرمندهی

دوران کودکی و نوجوانی:

• حسام آرمندهی در ۲۴ شهریور ۱۳۶۴ در تهران به دنیا آمد. دوران تحصیلات مدرسه‌اش را در مدرسه روزبه و پیش‌دانشگاهی فیض گذراند.

تحصیلات آکادمیک:

• آرمندهی پس از اتمام دوره پیش‌دانشگاهی، وارد دانشگاه صنعتی شریف شد و در رشته مهندسی کامپیوتر به تحصیل پرداخت و در سال ۱۳۸۸ فارغ‌التحصیل شد. به گفته خودش، رتبه‌اش برای ورود به دانشگاه چندان جالب نبود، اما به دلیل ایجاد رشته جدید علوم کامپیوتر در آن سال و عدم شناخت کافی دیگران از این رشته، توانست در این رشته پذیرفته شود (که در ابتدا در دانشکده ریاضی بود).
• او همزمان با تحصیل در رشته کامپیوتر، به دلیل علاقه وافر به کارآفرینی، در کلاس‌های دوره کارآفرینی دانشکده مدیریت دانشگاه صنعتی شریف نیز شرکت می‌کرد.
• در سال ۱۳۸۹ برای ادامه تحصیل در رشته کارآفرینی و کسب‌وکار (طراحی کسب‌وکار) به سوئد رفت و در دانشگاه فناوری چالمرز مشغول به تحصیل شد. او به تحصیل رایگان در سوئد در آن زمان اشاره کرده است.

علاقه او به کامپیوتر و اینترنت از دوران دبیرستان شکل گرفت، زمانی که شنیده بود اینترنت پرسرعت در دانشگاه شریف وجود دارد و حتی پیش از ورود به دانشگاه، بازدیدی از مرکز محاسبات دانشگاه و مشاهده دانلود با نرم‌افزارهایی مانند نپستر، انگیزه‌اش را برای انتخاب رشته و دانشگاه بیشتر کرد.

پس از ورود به دانشگاه، در مرکز محاسبات با پروژه ویکی‌پدیای فارسی که توسط افرادی چون روزبه پورنادر راه‌اندازی شده بود، آشنا شد و مدتی به عنوان یکی از اولین مدیران ویکی‌پدیای فارسی فعالیت کرد و زمان زیادی را صرف تدوین قوانین و ایجاد نظم اولیه آن نمود. این فعالیت‌ها به دلیل درگیری‌های زیاد و استرس، سرانجام توسط او کنار گذاشته شد.

 او هیچ‌گاه خودش را برنامه‌نویس خوبی در دوران دانشگاه نمی‌دانست اما با تیمی قوی از جمله رضا محمدی (که از بهترین برنامه‌نویسان و هم‌دانشکده‌ای او در رشته علوم کامپیوتر بود) همکاری می‌کرد. این تیم در دوران لیسانس که برایشان ۶ سال طول کشید، کارهای مختلفی را امتحان کردند.

یکی از اولین پروژه‌های جدی آن‌ها، توسعه نرم‌افزاری برای تسهیل فرآیند رأی‌گیری طراحی سؤالات در المپیاد جهانی فیزیک بود که در اصفهان برگزار می‌شد. این تیم متشکل از حسام آرمندهی، رضا محمدی و سروش رادرپور بود. با وجود چالش‌های فنی و عدم دریافت کامل هزینه پروژه از نهاد دولتی، این تجربه منجر به تصمیم آن‌ها برای عدم انجام کار دولتی و تمرکز بر محصولاتی با پرداخت مستقیم از سوی مردم شد.

حدود سال ۱۳۸۷، با ایمیل زدن به دیجی‌کالا و صحبت با بنیان‌گذاران آن (حمید محمدی)، انگیزه‌اش برای ورود به حوزه تجارت الکترونیک بیشتر شد.

در سال‌های پایانی دانشگاه، با رضا محمدی و سروش رادرپور، وب‌سایتی به نام «طوطی» را راه‌اندازی کردند که در زمینه چاپ طرح دلخواه کاربران روی تیشرت فعالیت می‌کرد. این پروژه سرمایه اولیه‌اش از پروژه‌های قبلی مانند المپیاد تأمین شده بود و با خرید یک پلاتر و اتوی پرسی کار خود را آغاز کرد. پروژه طوطی در بحبوحه انتخابات سال ۱۳۸۸ و با چاپ تیشرت برای برخی کاندیداها، فروش خوبی را تجربه کرد اما پس از شلوغی‌های پس از انتخابات و تصمیم تیم برای اپلای و خروج از ایران، این پروژه متوقف و هیچ‌گاه به صورت آنلاین لانچ نشد.

پروژه فارسی‌تل و جرقه اولیه کافه‌بازار

پس از بازگشت حسام آرمندهی از سوئد به ایران در تعطیلات دسامبر (حدود سال ۱۳۸۹-۱۳۹۰)، با پروژه «فارسی‌تل» که دوست و شریکش رضا محمدی تحت نظر دکتر تابش (استاد راهنمای آرمندهی در دوره لیسانس) در شرکت فارسی‌وب روی آن کار می‌کرد، آشنا شد. هدف این پروژه، فارسی‌سازی سیستم‌عامل اندروید و توسعه برنامه‌های ضروری فارسی بود، چرا که در آن زمان اندروید از یونیکد و فونت فارسی به خوبی پشتیبانی نمی‌کرد.

 آرمندهی با دیدن پتانسیل اندروید فارسی‌شده، در ایران ماندگار شد تا روی این پروژه کار کند، خصوصاً که شرکت درگیر مهاجرت اعضای کلیدی‌اش بود.

 پس از مدتی کار روی سیستم‌عامل و عدم موفقیت کامل در حل مشکلات آن، تیم تصمیم به یک “پیوت” (تغییر محوریت) گرفت. ایده این بود که اپلیکیشنی که قرار بود درون آن سیستم‌عامل به عنوان مارکت فعالیت کند و در آن زمان صرفاً یک اسم و لوگو با عنوان «بازار» بود، به صورت یک اپلیکیشن مستقل توسعه یابد.

کافه‌بازار

تاسیس و سرمایه اولیه: با استفاده از باقیمانده سرمایه‌ای حدود چهل تا پنجاه میلیون تومان که از صندوق توسعه تکنولوژی برای پروژه فارسی‌تل جذب شده بود (کل سرمایه اولیه ۱۲۰ میلیون تومان بود)، و پس از ارائه بیزینس پلن جدید به سرمایه‌گذار، پروژه «بازار» شکل گرفت.

نام‌گذاری: به دلیل گران بودن دامنه‌ “بازار”، ابتدا نام «کف بازار» (cafebazaar) انتخاب شد که بعدها توسط کاربران به «کافه‌بازار» تغییر نام پیدا کرد و این نام پذیرفته شد.

 رونمایی و رشد اولیه: اولین نسخه کافه‌بازار در اواخر سال ۱۳۸۹ (فوریه ۲۰۱۱) در کنگره موبایل ایران منتشر شد. در آن زمان، اندروید مارکت (گوگل پلی فعلی) برای کاربران ایرانی به دلیل تحریم‌ها از طریق سیم‌کارت مسدود بود و اپ‌استورهای دیگر نیز فعالیت جدی و قدرتمندی نداشتند. این محدودیت‌ها، فرصت بزرگی برای رشد کافه‌بازار فراهم کرد. حسام آرمندهی حتی در کنگره جهانی موبایل در بارسلون به عنوان خبرنگار نارنجی، این محدودیت‌ها را از اریک اشمیت، مدیرعامل وقت گوگل، سوال کرد.

مدل درآمدی اولیه: در ابتدا مدل درآمدی مبتنی بر تبلیغات بود و اولین تبلیغ، برای خیریه محک نمایش داده شد. سپس با مشاهده استقبال کاربران از خرید یک تقویم فارسی که توسط خود تیم توسعه داده شده بود، به فکر فروش اپلیکیشن افتادند. کافه‌بازار پس از حدود یک سال به درآمد رسید.

سیاست محتوایی: اپلیکیشن‌های خارجی رایگان با فرض اینکه توسعه‌دهنده مایل به توزیع حداکثری آن است، در بازار قرار داده می‌شدند و در صورت اعتراض توسعه‌دهنده، حذف می‌شدند (که به گفته آرمندهی اعتراضی صورت نمی‌گرفت). برای اپلیکیشن‌های پولی یا دارای پرداخت درون‌برنامه‌ای، با توسعه‌دهندگان خارجی مانند اسپرینکر و بعداً سوپرسل (سازنده کلش آو کلنز) ارتباط برقرار کرده و همکاری می‌کردند. همکاری با سوپرسل و امکان پرداخت ریالی برای کلش آو کلنز، نقطه عطف مهمی برای کافه‌بازار بود و آن را به یک بازیگر بین‌المللی تبدیل کرد.

نقش و سمت‌ها: حسام آرمندهی از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۶ مدیرعامل شرکت آوای همراه هوشمند هزاردستان (کافه‌بازار) و از سال ۱۳۹۶ رئیس هیئت مدیره این شرکت بوده است.

 دیوار

ایده اولیه: ایده اولیه دیوار زمانی به ذهن حسام آرمندهی رسید که در سوئد برای فروش آیپد تاچ خود از یک وب‌سایت سوئدی به نام “بلوکت” (Blocket) استفاده کرد و متوجه پتانسیل درآمدی چنین پلتفرمی شد.

تاسیس: در اسفند ۱۳۹۰، پس از بروز اختلافاتی با سرمایه‌گذار کافه‌بازار و مسدود شدن حساب‌های بانکی، تیم کافه‌بازار در تعطیلات عید ۱۳۹۱ شروع به کار روی اپلیکیشن جدیدی کرد که همان دیوار بود. ایده اولیه این بود که پلتفرمی برای نیازهای دانشجویان مانند پیدا کردن هم‌خانه یا خرید و فروش وسایل دست دوم باشد.

نام‌گذاری و لوگو: نام “دیوار” توسط ماکان، داماد خانواده آرمندهی، پیشنهاد داده شد. پیش از آن، آرمندهی به نام “پونز” فکر می‌کرد. لوگوی دیوار نیز از ایده کاغذهای آگهی که به دیوار چسبانده می‌شوند و قسمتی از آن‌ها برای برداشتن شماره تلفن کنده می‌شود، الهام گرفته شده است.

رشد و توسعه: پس از حل مشکلات با سرمایه‌گذار کافه‌بازار، دیوار به عنوان یکی از اپلیکیشن‌های کافه‌بازار و به صورت “موبایل فرست” (Mobile-first) عرضه شد و به دلیل کمبود اپلیکیشن‌های فارسی باکیفیت، به سرعت مورد توجه قرار گرفت. دسته‌بندی‌های اولیه دیوار مشابه وب‌سایت بلوکت سوئد انتخاب شد. دیوار برای چند سال اول درآمدی نداشت و با درآمدهای کافه‌بازار پشتیبانی می‌شد.

نقش و سمت‌ها: حسام آرمندهی از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۵ مدیرعامل شرکت آگه پردازان هوشمند (دیوار) و از سال ۱۳۹۵ عضو و سپس رئیس هیئت مدیره این شرکت بوده است.

مسیریاب بلد

بلد نیز یکی دیگر از پروژه‌هایی است که حسام آرمندهی در بنیان‌گذاری آن نقش داشته است. (اطلاعات بیشتر در مورد نحوه شکل‌گیری بلد در فایل‌ها یا جستجوی اولیه محدود بود، اما در یکی از فایل‌ها به اینکه “بلد دیگر زیر مجموعه هلدینگ ما نیست” اشاره شده است).

هلدینگ هزاردستان

کافه‌بازار و دیوار زیرمجموعه گروه توسعه فناوری اطلاعات هزاردستان (هلدینگ هزاردستان) هستند. در فایل مصاحبه به تبدیل شدن به “هزاردستان” و داشتن چندین اپلیکیشن اشاره شده است.

موزه کامپیوتر ایران

حسام آرمندهی در راه‌اندازی موزه کامپیوتر ایران نیز نقش داشته و به آن به عنوان یکی از فعالیت‌های اخیر خود اشاره کرده است، هرچند وقت کمتری نسبت به کسب‌وکارها برای آن صرف می‌کند و تیم دیگری با مدیریت سعید انوری‌نژاد مسئولیت اصلی آن را بر عهده دارد.
شما می توانید صحبت های حسام آرمندهی در پادکست طبقه ۱۶ را در اپیزود ۱۳۳ و اپیزود ۱۴۷ درباره ی چالش های این کسبو کارها بشنوید.

لذت بردن از کار: آرمندهی بارها اشاره کرده که از کار کردن لذت می‌برد و مرز مشخصی بین کار و زندگی شخصی‌اش قائل نیست؛ همه چیز برای او در هم تنیده است.

 اهمیت به استاندارد و بهبود مستمر: در مرحله‌ای از کارش، بیشتر از شروع کارهای جدید، به فکر بهتر کردن و بالا بردن استانداردهای کارهای شروع شده است.

عدم دخالت سرمایه‌گذار در امور اجرایی: او به صراحت اعلام کرده که زیر بار حرف زور نمی‌رود و با دخالت سرمایه‌گذار در کارهای شرکت موافق نیست.

 اهمیت تیم مکمل: به نظر او، تیم بنیان‌گذاران باید مکمل یکدیگر باشند نه شبیه هم. در ترکیب با رضا محمدی، رضا بیشتر جنبه فنی و ایده‌آل‌گرایی داشته و حسام بیشتر درگیر عملیات، اجرا و ساختن کسب‌وکار بوده است.

تصمیم‌گیری استراتژیک برای عدم رقابت با کاربران: کافه‌بازار در مقطعی تصمیم گرفت که خودش به عنوان توسعه‌دهنده اپلیکیشن (مثلاً تقویم) فعالیت نکند تا با کاربران خودش (سایر توسعه‌دهندگان) وارد رقابت نشود.

جرات و تغییر: معتقد است شرکت‌هایی که بنیان‌گذارانشان هنوز درگیر کار هستند، جرات بیشتری برای تغییر مسیر و پیاده‌سازی ایده‌های نو دارند. اهمیت به نیروی انسانی و فرهنگ سازمانی: بر اهمیت افراد خوش‌فکر و باانگیزه که به جزئیات تصمیمات فکر کنند، تاکید دارد و معتقد است موفقیت نتیجه هزاران تصمیم قابل قبول است نه فقط پول یا یکی دو تصمیم درست. او به ایجاد محیطی انعطاف‌پذیر که افراد با ترجیحات مختلف بتوانند کنار هم کار کنند، اشاره کرده است.

شانس و تلاش: ضمن تاکید فراوان بر نقش شانس در موفقیت‌هایش (از ورود به دانشگاه تا شکل‌گیری کسب‌وکارها و همراهی با افراد مناسب)، به اهمیت قرار دادن خود در معرض فرصت‌ها و تلاش نیز معتقد است. او همچنین اشاره می‌کند که “نکردن” برخی کارها نیز می‌تواند نوعی شانس باشد.

دیدگاه درباره هوش مصنوعی (AI): هوش مصنوعی را یک ابزار جستجوی قدرتمند و یک دوست خردمند می‌داند که در امور روزمره‌اش تاثیرگذار است. معتقد است AI مشاغل زیادی از جمله برنامه‌نویسی، مارکتینگ و مدیریت را تغییر خواهد داد و شرکت‌ها یا باید آن را بپذیرند و استفاده کنند یا از دور خارج می‌شوند. او فکر می‌کند ایران در حال حاضر بهتر است مصرف‌کننده و یوزر خوبی از AI باشد تا اینکه به دنبال نوآوری پایه‌ای در این حوزه با سرمایه‌گذاری‌های سنگین باشد. دیوار از طریق پلتفرم “کنار دیوار” به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد با استفاده از AI روی دیوار سرویس ارائه دهند.

تاثیر بر اکوسیستم استارتاپی ایران: کافه‌بازار و دیوار دو مورد از تاثیرگذارترین پلتفرم‌ها در فضای دیجیتال ایران بوده‌اند که راه را برای بسیاری از کسب‌وکارهای دیگر و توسعه‌دهندگان ایرانی هموار کرده‌اند. آن‌ها به نوعی امید و چراغ سبزی برای شروع استارتاپ در ایران شدند.

ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی: این پلتفرم‌ها به طور مستقیم و غیرمستقیم برای هزاران نفر شغل ایجاد کرده‌اند و به رشد اقتصاد دیجیتال کمک شایانی نموده‌اند. مجموعه شرکت‌های مرتبط با او در دوره‌ای تا حدود ۱۵۰۰ نفر پرسنل داشته‌اند.

جوایز و افتخارات

دریافت نشان و تندیس امین‌الضرب از اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در سال ۱۳۹۶ به عنوان یکی از ۱۰ برگزیده در حوزه کارآفرینی.

دریافت جایزه از سوی Sharif University of Technology Association (SUTA) (انجمن فارغ‌التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف در آمریکا).

نقش به عنوان یک الگو: حسام آرمندهی به عنوان یکی از پیشگامان استارتاپی در ایران، برای بسیاری از کارآفرینان جوان و نسل جدید الهام‌بخش بوده است.

“برای من کار کردن لذت‌بخشه.”

“بیشتر الان دارم فکر می‌کنم کارهایی که شروع کردیم رو چجوری می‌تونیم ایده‌آل ایده‌آلش کنیم… سعی کنیم استانداردهامون رو ببریم بالاتر و کار رو بهتر از چیزی که هست انجامش بدیم.”

“ما خودمون همیشه اکتیو دنبال این بودیم که این محدودیت‌ها برداشته شه… اگه کسی [محدودیتی] تنظیمش کرده به نظر من ما کاری که می‌کنیم و خیلی هم ارزشمند و کار معناداری هست اینه که بریم این محدودیت‌ها رو برای مردم برداریم و جلوی مردم آپشن بذاریم.” (در مورد راه‌اندازی کافه‌بازار در شرایط تحریم گوگل‌پلی)

“مجموعه‌ای از هزاران تصمیم قابل قبول یه جایی رو موفق می‌کنه، نه پول، نه مثلاً یکی دو تا تصمیم درست.”

“اینکه تو ببینی کارآفرینی شدنیه، خودش یه شانس بزرگیه.”

“به نظر من مهمترین خاصیتی که خودم دارم یعنی توانایی، اینه که همه‌چی رو سرچ می‌کنم.”

“تو هر چیزی رو باید هی مرور کنی و تغییر بدی و بهبودش بدی و اگه این پروسه این چرخه نباشه، رو به نابودی است.”

اهمیت تیم مکمل: تاکید بر اینکه بنیان‌گذاران باید توانایی‌های مکمل داشته باشند و ضعف‌های یکدیگر را پوشش دهند.

تمرکز بر بهبود مستمر: به جای پریدن از شاخه‌ای به شاخه دیگر، بر ارتقای کیفیت و استانداردهای محصولات و خدمات موجود تمرکز کنید.

پشتکار و باور به شدنی بودن: دیدن اینکه دیگران (مثلاً در خانواده یا در جامعه) توانسته‌اند کسب‌وکاری راه‌اندازی کنند و موفق شوند، می‌تواند باور “شدنی بودن” را تقویت کند.

استفاده از فرصت‌ها در محدودیت‌ها: راه‌اندازی کافه‌بازار در شرایطی که دسترسی به گوگل‌پلی محدود بود، نمونه‌ای از تبدیل محدودیت به فرصت است.

جرات برای تغییر و پیوت: توانایی تغییر مسیر و تطبیق با شرایط جدید یک اصل مهم در استارتاپ‌هاست.

توجه به مسائل بدیهی حل نشده: در گذشته، حل مسائل بدیهی و پیاده‌سازی مدل‌های موفق جهانی در ایران فرصت بود، اما اکنون این فضا پیچیده‌تر شده و نیاز به خلاقیت بیشتر یا سرمایه و ریسک بالاتر دارد.

فعالیت‌های کنونی (بر اساس مصاحبه‌ها):

• همچنان در هیئت مدیره دیوار فعال است و برای آن وقت می‌گذارد.
• به موزه کامپیوتر ایران که اخیراً راه‌اندازی شده، کمک می‌کند.
• بهبود و ارتقای استانداردهای کارهای شروع‌شده، اولویت فعلی اوست تا شروع کارهای کاملاً جدید.
• درگیر تغییرات و طراحی دفتر جدید مجموعه دیوار است.
• به سرمایه‌گذاری روی تیم‌ها و ایده‌های جدید و متفاوت، نه لزوماً با هدف کسب‌وکار و پول، بلکه با نگاه به تأثیر اجتماعی نیز علاقه‌مند است و چند سرمایه‌گذاری در حوزه آموزش برنامه‌نویسی و فیلم‌سازی نوین انجام داده است.

آینده‌نگری و دیدگاه‌ها:

• معتقد است دوران حل مسائل بدیهی با وب و اپ گذشته و کارآفرینی نیازمند خلاقیت، سرمایه و ریسک بیشتری است.
• هوش مصنوعی را یک تغییر بزرگ و فرصت می‌داند که باید از آن به عنوان کاربر به خوبی استفاده کرد.
• نسبت به آینده راه‌اندازی استارتاپ در ایران با توجه به چالش‌های موجود (مانند ناامیدی بزرگان اکوسیستم، مشکلات اگزیت و سرمایه‌گذاری) محتاط است.
• به اهمیت تغییر و بهبود مستمر در قوانین و شرایط کشور برای جلوگیری از نابودی تاکید دارد.
• در مورد گسترش فعالیت به خارج از ایران (مانند افغانستان و عراق) تجاربی داشته‌اند اما به دلیل آماده نبودن زیرساخت‌ها یا پوئن‌های منفی ناشی از ایرانی بودن، فعلاً پرونده آن باز است تا شرایط بهتر شود.