از جمله مهمترین سوالاتی که افراد در زمینه استعدادهای خود می‌پرسند آن است که استعدادیابی شغلی چیست و چگونه می‌توان آن را کشف و در فرآیند استخدام اعمال کرد. پاسخگویی به این سوال سبب ایجاد حس رضایت از زندگی و کسب موفقیت خواهد شد. استعدادها در زمینه مختلفی وجود دارند و همه افراد از اوایل دوران کودکی به دنبال کشف آن هستند. یکی از راه‌های کشف استعدادها، انجام تست استعدادیابی شغلی است. جهت آشنائی بیشتر با این موضوع با ما همراه باشید.
استعداد شغلی چیست؟
استعداد شغلی به توانمندی‌ها، ویژگیها و مهارت‌های افراد اشاره دارد که با استفاده از آن‌ها می‌توان افراد را برای انجام شغلی خاص و حرفه‌ای مشخص آماده کرد. این توانمندی‌ها دربرگیرنده استعدادهای نرم، توانایی ارتباط با دیگران، مهارت‌های عملی و دانش فنی می‌شود. این ویژگی ها در افراد سبب می شود تا افراد در انجام یک شغل/حرفه عملکرد بهتری داشته باشند. استعدادیابی شغلی را می‌توان از طریق تمرین و تجربه و آموزش بهبود بخشید. بسیاری از افراد علاقمندند بدانند تفاوت بین استعاد و مهارت در چیست. در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
این دو دو مفهوم از یکدیگر متمایزند.
- استعداد: اغلب به ویژگی‌های ذاتی و توانایی‌های افراد اشاره دارد که جهت انجام کاری ویژه و یا یادگیری و کسب مهارت‌های خاص افراد را توانمند می‌سازد. استعداد را معمولا به شکل ذاتی در فرد موجود می‌دانند که می‌تواند مبنایی جهت توسعه مهارت‌ها تلقی گردد.
- مهارت: به کسب توانایی‌هایی اشاره دارد که افراد به واسطه آموزش، تجربه و تلاش و یا تمرینات منظم کسب می‌کنند. مهارت‌ها از طریق انجام فعالیت‌های فرد در حوزه‌های مختلف حاصل می‌شود و به واسطه تجربه و تمرین می‌توان آن‌ها را بهبود بخشید. در واقع باید گفت استعداد را توانمندی‌های ذاتی و ویژگی‌های فرد می‌دانند، اما مهارت کسب و بهبود توانمندی‌ها به واسطه تجربه و تمرین‌اند. اما شیوه‌ها و راه‌های استعدادیابی شغلی کدامند با ما همراه باشید تا با این شیوه‌ها آشنا شوید.
راه‌های استعدادیابی شغلی
همانطور که اشاره کردیم استعداد شغلی معرف توانایی‌های به خصوصی است که فرد جهت موفقیت در حرفه‌ای خاص دارد. این استعدادها می‌تواند در حوزه توانایی‌های ارتباطی و ویژگی‌های شخصیتی باشد که سبب موفقیت و رضایت فرد در یک حوزه شغلی می‌شود. آگاهی از استعدادهای شغلی به فرد کمک می‌کند تا بتواند به شناسایی نقاط قوت خود اقدام کرده و درصدد یافتن فرصت‌های شغلی برآید که با ویژگیهایش سازگاری داشته باشد.
گام ۱: خودشناسی
در مسیر استعدادیابی شغلی، اولین گام خودشناسی است. تا زمانی که شناخت دقیقی از خود نداشته باشید و برترین استعدادهایتان را نشناسید، نمی‌توانید این استعداد خود را کشف کنید. در مسیر استعدادیابی شغلی باید از خود بپرسید در چه زمینههایی موفق عمل کردهاید؟ و یا به چه فعالیت‌هایی علاقمندید؟
گام ۲: انجام تست استعدادیابی
در گام بعدی از استعدادیابی شغلی بهتر است یک تست استعداد بدهید تا بتوانید استعدادهای خود را به خوبی شناسایی کنید. تعدادی از این تستها عبارتند از تست شخصیت، تست هوش، تست شناخت مهارت‌ها جهت تعیین استعداد در زمینههایی همچون ورزش و هنر و….. در ادامه به یک تست استعدادیابی شغلی اشاره خواهیم کرد.
گام ۳: توجه به تجارب و مهارت‌ها
در گام بعدی از استعدادیابی شغلی قطعا تعیین تجارب مختلف فرد و توجه به آن‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد. برخی از فعالیت‌هایی که امکان کسب تجربه را برای افراد به همراه میآورد عبارت است از اخذ دروس خصوصی، شرکت در کلاسهای آموزشی، شرکت در مسابقات و رویدادهای مختلف و کوشیدن برای انجام فعالیت‌های تازه.
گام ۴: بررسی نظرات دیگران درباره استعدادها
در مرحله بعد از استعدادیابی شغلی بهتر است نظرات دیگران را درباره استعدادهای خود جویا شوید و از آن‌ها بپرسید از نگاه آن‌ها شما در چه حوزههایی دارای عملکرد بهتری هستید. با این اقدام احتمال دارد به راحتی بتوانید استعدادهای خود را کشف کنید. همیشه بسیار اهمیت دارد افراد بدانند در چه حوزه شغلی دارای استعداد هستند تا عمر خود را بیهوده در سایر زمینه‌های شغلی صرف نکنند.
نقش خودآزمایی در کشف استعدادهای شغلی
خودآزمایی یکی از بهترین راه‌های کشف استعدادیابی شغلی افراد است با این کار می‌توانید به آسانی استعدادهایتان را کشف کنید. اما در مسیر شناسایی استعدادیابی می‌توان از آزمونهای مختلفی هم استفاده کرد که از جمله آن‌ها بهMensa (آزمون هوش رایگان)، آزمون استعداد شناختی، آزمون شخصیت Myers- B riggs و آزمون استعداد ورزشی است. همچنین از جمله تست استعدادیابی شغلی تست مایرز بریگز(MBTI)، تست رغبت شغلی هالند(RIASEC)، تست رفتارشناسی دیسک(DISC) اشاره داشت. یکی از بهترین تست‌های استعدادیابی شغلی، تست تست رغبت شغلی هالند(RIASEC) است.
معرفی تست استعدادیابی شغلی هالند(RIASEC)
تست استعدادیابی شغلی هالند از جمله تست‌های استعدادیابی شغلی است که به مدل هالند هم معروف است و جزو شناخته شده‌ترین ابزارها جهت بررسی و شناسایی علایق شغلی و استعدادهای افراد به شمار میرود. طبق این تست استعداد شغلی افراد را می‌توان برحسب ۶ نوع شخصیت به ۶ دسته تقسیمبندی کرد:
- پژوهشی
- واقع‌گرا
- هنری
- اجتماعی
- سنتی
- و کارآفرین
این تست توسط جان هالند طراحی شده و جهت ارزیابی و بررسی ترجیحات شغلی افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. هالند را به عنوان یکی از روانشناسان مشهور در حوزه استعدادهای شغلی می‌شناسند. وی به طراحی تستی اقدام کرده که به اشخاص در زمینه آشنایی با علایق شغلی و ترجیحات‌شان کمک می‌کند.
موارد استفاده از تست استعدادیابی شغلی هالند
در تست استعدادیابی شغلی هر یک از این شخصیت‌ها دارای علایق و ویژگی‌های معینی هستند تا در انتخاب شغل خود آن‌ها را مدنظر قرار دهند. با انجام تست هالند می‌توان به اشخاص کمک کرد تا بررسی کنند به کدامیک از شخصیتهای بالا نزدیکتر هستند و طبق آن رشته تحصیلی و شغل آینده خود را انتخاب کنند.
در این تست به افراد کمک می‌شود تا علایق و نقاط قوت خود را بشناسند و بتوانند تصمیمات مناسبتری برای خود در زمینه اشتغال و تحصیل بگیرند. با انجام تست هالند، افراد این امکان را خواهند داشت تا با درنظرگرفتن شخصیت مدنظر به انتخاب حرفهها و مشاغلی که با ویژگی‌های آن‌ها تناسب بیشتری دارد، اقدام کنند. در واقع باید گفت انجام این تست کمک می‌کند تا افراد از سردرگمی جهت انتخاب شغل رها شوند و به سمت انتخاب حرفههایی بروند که افزون بر اینکه به آن‌ها علاقه دارند، در آن شغل موفقیت نیز کسب کنند. این امر یعنی شناسایی استعداد شغلی به شکل صحیح سبب افزایش رضایت شغلی در افراد و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها خواهد شد.
در حقیقت باید گفت به واسطه تست استعدادیابی شغلی هالند ترجیحات افراد در حوزه‌های متفاوت همچون محیط کاری- علایق و مهارت‌ها- وظایف به اشخاص کمک می‌کند تا حرفه‌ای را متناسب با نیازها و توانایی‌هایشان پیدا کنند.
تست استعدادیابی شغلی هالند برای چه افرادی مناسب است
تست استعدادیابی شغلی هالند برای افرادی که هماکنون در حال تحصیل هستند، قصد تغییر شغل خود را دارند و یا به دنبال حرفه و شغل میگردند، می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. حتی دانشآموز دبیرستانی هم امکان انجام این تست را دارند و افرادی که میخواهند وارد دانشگاه شوند و در کنکور شرکت کردهاند جهت تعیین شغل آینده خود میتوانند از این تست استفاده کنند.
تفسیر تست استعدادیابی شغلی هالند توسط افراد متخصص
انجام این تست توسط افراد متخصص توصیه می‌شود تا بتوانند نتایج آن را به شکل معتبری تعبیر و تفسیر کنند، پیشنهاداتی جهت رشد توانمندی‌ها و رفع نقاط ضعف به افراد بدهند. نتایج کسب شده را با سایر عوامل همچون تجارب تحصیلی و کاری افراد مقایسه کرده و در زمینه نتایج به افراد توضیحات کاملتری ارائه کنند. همچنین باید اشاره کرد که از جمله مزایای انجام این تست شناسیی و بررسی کامل ترجیحات شغلی افراد، ارائه راهنماییهایی در خصوص تصمیمگیریهای شغلی، تعیین رشته تحصیلی و افزایش تعاملات کاری و شغلی در افراد بود. لذا توصیه می‌شود به ویژه افراد در فرایند انتخاب رشته برای دانشگاه حتما جهت بررسی و شناسایی استعدادهای شغلی، از این تست استفاده کرده و قبل از ورود به یک حرفه خاص، حتما به انجام آن اقدام کنند. چرا که با انجام این تست علایق و ترجیحات شغلی افراد را می‌توان به شکلی دقیق معین کرد و به اشخاص در انتخاب مسیر شغلی آینده آن‌ها کمک کرد.
تفسیر تست استعدادیابی شغلی هالند
واقع‌گرایی
از جمله دسته‌های شغلی در تست هالند، واقع‌گرایی است که در برگیرنده فعالیت‌هایی مرتبط با مهارت‌های فنی و عملی(مانند مهارت‌های ساختمانی، مکانیکی و هنرهای کار دستی می‌شود) است. افراد واقع‌گرا در قالب ترجیحات شغلی عاشق کارهایی هستند که به مهارت‌های دستی و عملی نیاز دارد. آن‌ها به حل مسائل عملی، استفاده از ابزارها و دستگاه‌ها، طراحی صنایع دستی، تعمیرات، هنرهای دستی و ساخت و ساز علاقمندند.
اجتماعی
در این دسته از تست هالند افراد به فعالیت هایی که با برقراری ارتباط با دیگران نیاز دارد و به رفع نیازهای اجتماعی آنان کمک می کند، علاقمندند. این افراد به حل مسائل اجتماعی، فردی، انجام مشاوره، مدیریت منابع انسانی، مراقبت از دیگران و کارهای خدماتی علاقه دارند. این افراد همچنین علاقمندند مشکلات انسانی سایرین را حل کنند و در فعالیت‌های نیازمند تعامل اجتماعی و همکاری مشارکت داشته باشند.
کارافرینی
افرادی که این ترجیح را در تست هالند دارند، به فرایند رهبری و سازماندهی علاقمندند و به مدیریت و کارافرینی علاقه دارند. این افراد دنبال فرصت‌های جدید و خلاقانه‌اند و ایجاد کسب و کار و پروژه‌های نوآورانه لذت می‌برند. دوست دارند شرکت تاسیس کنند، کسب و کار جدیدی راه بیندازند، کارآفرینی اجتماعی داشته باشند و به مدیریت منابع بپردازند.
تحقیقاتی
این افرادبه کشف دانش و تحلیل موضوعات علاقه زیادی دارند،ترجیحات پژوهشی دارند، دنبال تجزیه و تحلیل مسایل‌اند و به کشف مسائل علمی علاقمندند. آن‌ها فعالیت در زمینه‌های مختلف همچون تحقیقات پزشکی، تحقیقات بازار، علوم پایه، رشته‌های دانشگاهی و تحقیقات بازار علاقمندند.
هنری
افرادی که این نوع ترجیحات را در تست هالند دارند به فعالیت‌های خلاقانه و کارهای هنری علاقه دارند و از انجام فعالیت‌های هنری لذت می برند. عاشق نقاشی، موسیقی، نویسندگی و طراحی علاقه دارند و از انجام فعالیت در حوزه‌های تئاتر، عکاسی، صنایع دستی و گرافیک لذت می‌برند.
پیشنهاد مطالعه: مسیر شغلی چیست؟ طراحی مسیر شغلی چگونه است؟
سخن پایانی
استعدادیابی شغلی یکی از راه‌های کمک به افراد جهت شناسایی علایق و توانمندی‌های آنهاست تا بتوانند مسیر شغلی مناسبی را برای خود انتخاب کنند. با کمک ابزارهایی مانند تست هالند می‌توان شخصیت و سایر استعدادهای افراد را به خوبی شناسایی کرده و این شرایط را برای اشخاص مختلف فراهم آورد که با آگاهی و شناخت کافی نسبت به انتخاب شغلی اقدام کنند. این مساله به بهبود کیفیت زندگی شغلی افراد کمک می‌کند و سبب رضایت شغلی و ایجاد موفقیت در حرفههای انتخاب شده توسط افراد میگردد.
دیدگاهتان را بنویسید