بایدها و نبایدهای مصاحبه شغلی و کاری چیست؟

تحقیق و آماده‌سازی قبل از مصاحبه شغلی و دانستن بایدها و نبایدهای مصاحبه شغلی و کاری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هرچه بیشتر برای این مرحله حیاتی وقت بگذارید و خود را آماده سازید، شانس موفقیت شما افزایش خواهد یافت. دانش عمیق از شغل، صنعت و کارفرما نه تنها به شما آرامش می‌دهد، بلکه اعتماد به نفس شما را نیز بالا می‌برد. حتی اگر تجربه قبلی از مصاحبه‌های شغلی دارید، هنوز هم می‌توان درس‌های جدیدی آموخت که به موفقیت شما کمک کند. این مسائل تحت هیچ شرایطی نباید نادیده گرفته شوند.

اعتماد به نفس یکی از عوامل کلیدی در مصاحبه شغلی محسوب می‌شود. مصاحبه‌کنندگان به دنبال افرادی هستند که با اطمینان و مهارت پاسخ می‌دهند. برخورد مطمئن و شایسته شما می‌تواند تأثیر مثبتی بر نظر آن‌ها بگذارد و شانس شما را برای دستیابی به شغل مورد نظر بالا ببرد. در نتیجه، فرصت‌های بیشتری پیش روی شما قرار خواهد گرفت. در این مقاله، قصد داریم به چند نکته‌ای که می‌تواند در استخدام شما تاثیرگذار باشد اشاره کنیم.

آشنایی با بایدها و نبایدهای مصاحبه شغلی و کاری

بایدها و نبایدهای زیادی وجود دارند که برای موفقیت در روند مصاحبه شغلی و استخدام باید به آن­ها توجه کنید. در ادامه به برخی  اشاره خواهیم کرد:

زمان مناسب برای مصاحبه‌ی کاری

براساس گزارش سایت Glassdoor، بهترین زمان برای برگزاری مصاحبه‌ی کاری ساعت ۱۰:۳۰ صبح روز سه‌شنبه است. این زمان به دلایل مختلفی از جمله افزایش کارایی افراد در این روز و احساس راحتی آن‌ها هنگام ملاقات با دیگران، توصیه می‌شود. در روز سه‌شنبه، افراد معمولاً از خستگی کمتری برخوردارند و می‌توانند با تمرکز بیشتری به مصاحبه‌کننده توجه نمایند. همچنین، زمان کافی برای چک کردن ایمیل‌ها و آماده‌سازی برای ورود مصاحبه‌شوندگان وجود دارد.

ضروری است که از برگزاری مصاحبه در انتهای روز کاری پرهیز شود. در این زمان، مصاحبه‌کنندگان ممکن است تحت تأثیر مشغله‌های روزانه، نظیر برنامه‌های شام یا مسئولیت‌های خانوادگی، نتوانند به خوبی به شما توجه کنند. علاوه بر این، مصاحبه در ساعات نزدیک به زمان ناهار نیز می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. احتمالاً زمان مصاحبه کوتاه‌تر می‌شود یا به دلیل انتظارهای طولانی، تمرکز شما کاهش می‌یابد.

بدیهی است که در بسیاری از موارد، زمان مصاحبه توسط شما تعیین نمی‌شود. اما در صورتی که فرصتی برای انتخاب زمان مصاحبه دارید، این نکات را در نظر داشته باشید. انتخاب زمان مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت مصاحبه و نتیجه‌ی نهایی آن داشته باشد.

آب و هوا در روز مصاحبه‌ی کاری شما

نتایج تحقیقات صورت‌گرفته توسط “دونالد ردلمییر” و “سیمون باکستر”، محققان دانشگاه تورنتو نشان می‌دهد که شرایط جوی می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر عملکرد متقاضیان در مصاحبه‌های استخدامی داشته باشد. یافته‌های آن­ها حاکی از آن است که متقاضیان دانشکده‌ی پزشکی که در روزهای بارانی مصاحبه می‌شوند به مراتب نتایج ضعیف‌تری نسبت به کسانی که در روزهای آفتابی مصاحبه می‌شوند، کسب می‌کنند.

این محققان نشان داده‌اند که در روزهای بارانی، متقاضیان به طور متوسط ۱٪ کمتر از همتایان خود در روزهای آفتابی نمره می‌گیرند. این الگو نه­تنها در مورد دانشجویان سال‌های ابتدایی بلکه در میان متقاضیان ارشد و سال آخر دانشکده نیز مشاهده شده است. این یافته‌ها نشان‌دهنده‌ی آن است که تغییرات جوی می‌توانند بر روان‌شناسی افراد تأثیر گذاشته و در نتیجه بر نتایج مصاحبه‌ها تأثیر مستقیم داشته باشند.

به موقع رسیدن برای انجام مصاحبه

یکی دیگر از بایدها و نبایدهای مصاحبه شغلی و کاری، زمانی است که برای یک مصاحبه شغلی آماده می‌شوید. ممکن است به نظر برسد که رسیدن زودتر از موعد مقرر می‌تواند نشانه‌ای از جدیت و اشتیاق شما باشد، اما واقعیت این است که ورود بیش از حد زودهنگام می‌تواند تأثیر منفی بر برداشت مصاحبه‌کننده از شما بگذارد.

رسیدن چند دقیقه زودتر به محل مصاحبه، بدون شک ایده خوبی محسوب می­شود و قطعاً بهتر از دیر رسیدن است. با این حال، نشان دادن خود نیم ساعت قبل از شروع مصاحبه می‌تواند تأثیر معکوس داشته باشد. به بیان لین تیلور، کارشناس محیط کار و نویسنده کتاب “چگونه رفتار کودکانه‌ی رئیس را مدیریت و کار خود را رشد دهید”، ورود زودتر از حد معمول ممکن است این تصور را ایجاد کند که شما بیش از حد مشتاق هستید یا بر روی مصاحبه‌کننده فشار می‌آورید.

بنابراین، توصیه می‌شود که در صورتی که زمان اضافی دارید، از آن برای تمرکز روی افکار خود در خودرو استفاده کنید یا با یک پیاده‌روی کوتاه انرژی خود را بالا ببرید. بهترین زمان برای رسیدن به مصاحبه، حدود پنج دقیقه پیش از شروع آن است. افزون بر اینکه به شما اجازه می‌دهد که خود را آرام کنید، بعث خواهد شد که تصویر مثبتی از خود به مصاحبه‌کننده منتقل می‌کند. به یاد داشته باشید که نظم و زمان‌شناسی، دو ویژگی مهم افراد در دنیای حرفه‌ای هستند.

سوالات خود را آماده کنید

در فرآیند مصاحبه شغلی، یکی از مهم‌ترین لحظات زمانی است که مصاحبه‌کننده از شما می‌پرسد آیا سؤالی دارید. در این زمان، تهیه پرسش‌های مناسب و هدفمند می‌تواند تأثیر زیادی بر روند مصاحبه بگذارد و نشان‌دهنده آمادگی، اشتیاق و تعهد شما به شغل و شرکت باشد. بنابراین، توصیه می‌شود که قبل از برگزاری مصاحبه، چند سوال مفهومی و عمیق را آماده کنید.

در راستای آشنایی با بایدها و نبایدهای مصاحبه شغلی و کاری، باید بدانید سوالات شما بایستی به نوعی طراحی شوند که شما را از سایر کاندیداها متمایز کند. به جای پرسیدن سوالات معمولی و پیش‌پاافتاده، به دنبال پرسش‌هایی باشید که به جنبه‌های خاص شرکت یا موقعیت شغلی مربوط شوند. به­عنوان مثال، می‌توانید درباره چالش‌های فعلی شرکت در صنعت سؤال کنید یا از فرهنگ سازمانی و فرصت‌های توسعه حرفه‌ای در مجموعه بپرسید. چنین سوالاتی نه­تنها نگرشی عمیق نسبت به موقعیت شغلی شما را به نمایش می‌گذارند، بلکه انگیزه و علاقه شما به بهبود و موفقیت در آن محیط را نیز نشان می‌دهند.

تکنیک مصاحبه خود را تمرین کنید

یکی از جنبه‌های کلیدی موفقیت و از جمله بایدها و نبایدهای مصاحبه شغلی و کاری، تسلط بر فنون و تکنیک‌های مناسب است. تمرین مهارت‌ها و تجربیات خود قبل از حضور در مصاحبه می‌تواند تاثیر بسزایی در افزایش اعتماد به نفس شما داشته باشد. با تحلیل دقیق توانایی‌ها و دستاوردهای خود و نحوه بیان آن‌ها، می‌توانید در روز مصاحبه به بهترین شکل خود را معرفی کنید.

در صورتی که از شما خواسته می‌شود که ارائه‌ای در جریان مصاحبه داشته باشید، ضروری است که این ارائه را به­دقت آماده و بارها تمرین کنید. این عمل علاوه بر اینکه به شما کمک می‌کند تا مطالب ارائه شده را بهتر به خاطر بسپارید، می‌تواند به افزایش تسلط شما بر موضوعات و توانایی پاسخگویی به سوالات احتمالی نیز منجر شود. همچنین، تمرین در شرایط واقعی و شبیه‌سازی مصاحبه می‌تواند به کاهش اضطراب شما کمک کند و شما را برای مواجهه با چالش‌ها به خوبی آماده کند.

احساس قوی بودن

احساس قوی بودن، مفهومی است که ارتباطی با احساس لایق و مطمئن بودن ندارد، بلکه به درک درونی و نوع نگرش فرد بستگی دارد. این احساس می‌تواند تأثیر زیادی بر روی تعاملات اجتماعی و موفقیت‌های فردی داشته باشد. آیا تمایل دارید که توانایی تحت تأثیر قرار دادن دیگران را داشته باشید؟ اگر به چنین احساسی دست نیافته‌اید، پیشنهاد “امی‌کادی”، استاد دانشگاه هاروارد، بسیار مؤثر است: قبل از قرار ملاقات‌های مهم یا مصاحبه‌های شغلی، خود را دو دقیقه در وضعیت سینه ستبر و مقتدرانه قرار دهید.

این عمل به طور چشم‌گیری می‌تواند توانایی‌های شناختی، آستانه‌ی تحمل درد، قابلیت پذیرش ریسک و سطح تستوسترون را افزایش دهد. در نتیجه، احساس قدرت و اعتماد به نفس بیشتری خواهید داشت که به شما امکان می‌دهد بیشتر از قبل ادعا کنید، انتقادات را با وقار بپذیرید و سخنرانی‌های جذاب و پرشوری ارائه دهید. اجرای این تکنیک می‌تواند کیفیت عملکرد شما در موقعیت‌های مختلف را به میزان قابل توجهی ارتقا دهد. شما می‌توانید این حالات را در آسانسور یا حتی در حمام تمرین کنید، فقط کافیست مطمئن شوید که در کنار دیگران نیستید تا به خوبی بر روی تمرینات خود تمرکز کنید.

بررسی مسیر حمل و نقل

قبل از شرکت در یک مصاحبه شغلی، مهم است که زمان کافی را به بررسی مسیر حمل و نقل اختصاص دهید. نخستین گام در این فرآیند، شناسایی گزینه‌های مختلف حمل و نقل عمومی است. با جستجوی در دسترس بودن خطوط اتوبوس و مترو، می‌توانید بهترین و سریع‌ترین مسیر را برای رسیدن به محل مصاحبه انتخاب کنید. همچنین، جزئیات زمان‌بندی حرکت و توقف‌ها را بررسی کرده و از همپوشانی‌های احتمالی که ممکن است تأثیرگذار باشند، آگاه شوید.

اگر تصمیم به استفاده از وسیله نقلیه شخصی دارید، ضروری است که مکان‌های پارکینگ نزدیک به شرکت را شناسایی کنید و بدانید که آیا نیاز به رزرو از قبل وجود دارد یا خیر. برنامه‌ریزی دقیق در مورد مدت زمان لازم برای رسیدن به شرکت نیز از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا ترافیک و شرایط جوی می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر زمان سفر شما داشته باشند.

به علاوه، در صورت امکان، یک بار قبل از روز مصاحبه، سفر تمرینی به مقصد انجام دهید تا با مسیر و زمان دقیق آشنا شوید. سعی کنید حداقل ۱۵ دقیقه زودتر به محل مصاحبه برسید، زیرا این امر نشان‌دهنده احترام به زمان دیگران و آمادگی شما برای این موقعیت خواهد بود.

دست دادن

در هر حرفه یا موقعیت کاری، نوع دست دادن می‌تواند تأثیر عمیقی بر برداشت اولیه افراد داشته باشد. به­گونه­ای که می­توان آن را یکی از بایدها و نبایدهای مصاحبه شغلی و کاری در نظر گرفت. دست دادن ضعیف می‌تواند نشانه‌ای از عدم اعتماد به نفس باشد و این احساس را به طرف مقابل منتقل کند. بنابراین، اهمیت این عمل به­عنوان یک عنصر کلیدی در تعاملات اجتماعی و حرفه‌ای و  غیرقابل انکار است.

برای مؤثر بودن در موقعیت‌های مختلف، ضروری است که دست دادن شما  قوی و قاطعانه باشد. همراهی این عمل با یک لبخند گرم می‌تواند احساس مثبت و اعتماد را در ذهن مخاطب ایجاد کند. همچنین، نباید از ابتکار عمل در دستیابی به اهداف خود هراس داشته باشید. با اعتماد به نفس و انرژی مثبت، می‌توان اثر مثبتی بر روی روابط کاری و اجتماعی خود گذاشت.

تأثیر رنگ لباس

طبق نظرسنجی از ۲۰۹۹ نفر از مدیران استخدام و متخصصان منابع انسانی، رنگ لباس انتخابی در مصاحبه‌های شغلی نقش بسزایی دارد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که آبی و سیاه به­عنوان بهترین رنگ‌ها برای پوشیدن در این موقعیت‌ها شناخته می‌شوند، در حالی که نارنجی نامناسب‌ترین گزینه معرفی شده است.

رنگ‌های محافظه‌کارانه نظیر سیاه، آبی، خاکستری و قهوه‌ای، در مواجهه‌های اولیه در محیط‌های کاری حرفه‌ای، جلوه‌ای امن و مناسب به فرد می‌بخشند. این رنگ‌ها اعتماد به نفس و جدیت متقاضی را نشان می‌دهند. از سوی دیگر، رنگ‌هایی مانند نارنجی که معمولاً نمایانگر خلاقیت شناخته می‌شوند، ممکن است در مصاحبه‌ها تأثیر منفی بگذارند و آنچه را که باید بر روی آن تمرکز کرد، منحرف کنند.

رنگ قرمز هم قوی‌ترین رنگ در نظر گرفته می‌شود؛ اما قبل از انتخاب آن، ضروری است که متقاضی به فرهنگ سازمانی و نوع شغل مورد نظر دقت کند. باتوجه به این نکات، انتخاب رنگ مناسب لباس می‌تواند تأثیر مستقیمی بر برداشت اولیه کارفرما از فرد داشته باشد و در نتیجه بر نتایج مصاحبه تأثیر‌گذار باشد.

در جلسه مصاحبه از چه جملاتی استفاده نکنیم؟

پس از آشنایی با بایدها و نبایدهای مصاحبه شغلی و کاری، باید بدانید در جلسه مصاحبه، انتخاب عبارات مناسب نقش بسزایی در ایجاد تأثیر مثبت دارد. برخی جملات و عبارات وجود دارند که بهتر است از آن‌ها اجتناب شود.

1. من هیچ ضعفی ندارم

در پاسخ به سؤالات مربوط به نقاط ضعف، بد نیست به صراحت به این نکته اشاره کنید که همه افراد دارای نقاط ضعفی هستند. بیان اینکه هیچ ضعفی ندارید، ممکن است نشان‌دهنده عدم خودآگاهی باشد و به نوعی دروغ تلقی شود.

2. نمی‌دانم

پاسخ «نمی‌دانم» به سؤالات مصاحبه‌کننده از جمله بایدها و نبایدهای مصاحبه شغلی و کاری است و می‌تواند به معنای بی‌تفاوتی یا عدم آمادگی تلقی شود. به جای این عبارت، می‌توانید با استفاده از تجربیات گذشته یا حتی حدس‌های منطقی، پاسخی ارائه دهید که نشان‌دهنده تلاش و فکر شما باشد.

3. من کمالگرا هستم

بیان این جمله ممکن است پیام‌های منفی به همراه داشته باشد، چراکه ممکن است فکر کنند شما نمی‌توانید در محیط‌های تیمی به خوبی همکاری کنید. بهتر است به جای استفاده از این عبارت، مهارت‌های سازماندهی و دقت خود را در جنبه‌های مثبت معرفی کنید.

4. به دلیل پرداختی بالا برای این فرصت شغلی درخواست داده‌ام

تمرکز بر حقوق و دستمزد ممکن است این حس را القا کند که شما انگیزه اصلی‌تان صرفاً مالی است. به جای آن، بهتر است بر علاقه و شایستگی‌های خود در زمینه شغف کار تأکید کنید و هدف خود از پیوستن به سازمان را بیان کنید.

5. من فقط به دنبال کسب تجربه هستم

گفتن اینکه “فقط برای کسب تجربه” به کار می‌دهید، ممکن است نشانه‌ای از احساس عدم جدیت در نقش شما باشد. به جای این جمله، بیان کنید که به دنبال رشد و یادگیری در این شغل هستید و می‌خواهید به چالش‌های جدید بپردازید.

6. هیچ سوالی ندارم

پرسیدن برخی سوالات برای مصاحبه‌کننده در پایان مصاحبه اهمیت زیادی دارد. این امر نشان‌دهنده علاقه و جدیت شما نسبت به شغل و جزئیات آن خواهد بود. از این رو، سؤالاتی مدنظر داشته باشید که نمایانگر توجه شما به نقش و اهداف سازمان باشد.

نکاتی برای برقراری ارتباط موثر در مصاحبه کاری

برقراری ارتباط موثر در جهت آشنایی با بایدها و نبایدهای مصاحبه شغلی و کاری یکی از مهارت‌های کلیدی برای موفقیت در دستیابی به فرصت‌های شغلی مناسب است. در این راستا، چندین راهکار که می‌تواند به بهبود عملکرد فرد در مصاحبه کمک کند، به شرح زیر است:

پاسخ‌های مختصر و شفاف ارائه دهید

یکی از مهم‌ترین اصول در مصاحبه شغلی و از جمله بایدها و نبایدهای مصاحبه شغلی و کاری، پاسخ‌گویی مختصر و جامع به سوالات است. با ارائه اطلاعات واضح و مستقیم، مصاحبه‌کننده به راحتی می‌تواند درک دقیقی از ویژگی‌ها و توانمندی‌های شما داشته باشد.

بر تجربیات و مهارت‌های خود تاکید کنید

متمرکز شدن بر تجربیات و مهارت‌های مرتبط با شغل مورد نظر به مصاحبه‌کننده این پیام را منتقل می‌کند که شما چه قابلیت‌هایی برای موفقیت در این موقعیت دارید. این رویکرد همچنین اعتماد به نفس شما را نیز نشان می‌دهد.

نشان‌دهنده اشتیاق و انگیزه باشید

ابراز علاقه و شور و شوق شما نسبت به فرصت شغلی، پیام مثبت و انگیزه‌ بخشی به مصاحبه‌کننده منتقل می‌کند. این امر نشان‌دهنده تعهد شما نسبت به پیشرفت در جایگاه و تلاش برای موفقیت در آن است.

آگاهی از اطلاعات شرکت را به نمایش بگذارید

آگاهی از فعالیت‌ها و مأموریت‌های شرکت نقطه قوت دیگری است که می‌تواند تأثیر مثبتی بر روی مصاحبه‌کننده بگذارد. تحقیق دقیق درباره سازمان و بیان آن در طول مصاحبه، جدیت شما را در پذیرش این موقعیت شغلی نشان می‌دهد.

سوالات هوشمندانه مطرح کنید

طرح سوالات مناسب و متفکرانه به مصاحبه‌کننده این پیام را می‌دهد که شما علاقه‌مند به درک عمیق‌تری از شغل و فعالیت‌های شرکت هستید. این نشان‌دهنده دقت و توجه شما به جزئیات است و می‌تواند به ارتقای تصویر شما در نظر مصاحبه‌کننده کمک کند.

پیشنهاد مطالعه: چگونه در مصاحبه استخدامی و شغلی استرس خود را کنترل کنیم؟

جمع بندی

مصاحبه شغلی یکی از مراحل مهم در فرآیند استخدام است که به کارفرما و کارجو این امکان را می‌دهد تا یکدیگر را بهتر بشناسند و ارزیابی کنند. برای موفقیت در یک مصاحبه شغلی، رعایت بایدها و نبایدهای مصاحبه شغلی و کاری و اجتناب از اشتباهات رایج ضروری است. در این نوشته به معرفی برخی از مواردی که برای انجام بهتر مصاحبه کاری باید به آن­ها توجه کنید پرداخته شد. به خاطر داشته باشید که پیش از رفتن به مصاحبه، باید از آمادگی کامل برای مصاحبه اطمینان حاصل کرد. آشنایی با سوالات متداول مصاحبه و آماده کردن پاسخ‌های مناسب نیز می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس کمک کند. در مقابل، برخی از نبایدها نیز وجود دارند که داوطلبان باید از آن‌ها اجتناب کنند. از جمله این موارد عدم وقوع به موقع در مصاحبه است که می‌تواند نشان‌دهنده عدم تعهد باشد.